نیدل استیک

جراحت ناشی از نیدل استیک

آسیب ناشی از وسایل نوك تیز و برنده یا نیدل استیك، آسیب هایی هستند كه به وسیله سر سوزن یا تكه ای از آمپول شكسته و یا سایر وسایل نوك تیز آلوده به خون یا ترشحات بدن به وجود می آید و اغلب هنگام فعالیت هایی مانند انتقال خون و فرآورده های خونی، نمونه گیری، دفع سوزن، جمع آوری موارد دفع شده و انتقال خون و ترشحات رخ می دهد.

حداقل 75 نوع بیماری به دنبال این آسیب ها می توانند از طریق خون منتقل شوند كه در این بین، سه بیماری ویروسی هپاتیت B، هپاتیت C و ایدز اهمیت بیشتری دارند. به دنبال الی/ آسیب نیدل استیك، خطر انتقال عفونت ایدز حدود 8 الی 15 / 5/5 درصد، هپاتیت 15 الی 85 درصد و هپاتیت 9درصد است. كار در بخش های خاص، مواجهه با عوامل تنش زا و اضافه كاری های اجباری، شیفت های شب كاری و نارضایتی از شرایط فیزیكی همچون تهویه نامطبوع در محیط كار از مهمترین عوامل مرتبط با آسیب نیدل استیك بوده اند. بسیاری از آسیب ها به دلیل سرپوش گذاری مجدد سوزن، رگ گیری و تزریقات رخ می دهند. گاهی پرستاران آسیب نیدل استیك را به دلایل مختلفی همچون مشغله كاری بالا و ترس از پیامد های منفی گزارش نمی دهند و به این ترتیب خدمات لازم را نیز دریافت نخواهند كرد و در معرض افزایش خطر بیماری های قابل انتقال از راه خون قرار خواهند گرفت.

به طور كلي خطر انتقال شغلي عفونتها به كاركنان بهداشتي و درماني به سه عامل احتمال مواجهه، احتمال عفوني بودن منبع مواجهه و احتمال عفوني شـدن ميزبـان در يك بار مواجهه بستگي دارد و از بين اين سـه عامـل، احتمـال مواجهـه بيـشترين قابليت براي مداخله و پيشگيري را دارد.

نیدل استیک

راه های پیشگیری

تزریق واكسن هپاتیت B از مهم ترین راه های پیشگیری است. در مورد ایدز و هپاتیت C كه تزریق واكسن امكان پذیر نیست، باید از روش های پیشگیری از نیدل استیك شدن استفاده كرد. از جمله این روش ها می توان به احتیاط در هنگام گذاشتن درپوش سرسوزن و احتیاط در هنگام بستن ظرف مخصوص سر سوزن هاsafety box)) اشاره كرد.

هپاتیت B یك بیماری ویروسی است كه كبد انسان را درگیر می كند. اكثر افرادی كه به این بیماری مبتلا می شوند بعد از مدتی بهبود یافته و دیگر ویروس در بدنشان باقی نمی ماند. علائم این بیماری شامل احساس خستگی مفرد، تب خفیف، سردرد، كاهش اشتها، استفراغ، اسهال، یبوست، درد عضلات و مفاصل و كهیر است اما بیشتر بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن فاقد علامت می باشند. هپاتیت C نیز نوعی بیماری ویروسی است كه در ابتدا می تواند مثل یك سرماخوردگی معمولی بروز كند و به دلیل از كار افتادن كبد و مشكل بودن درمان می تواند حیات بیمار را به مخاطره بیاندازد. در طی این بیماری كبد ملتهب شده و بافت طبیعی آن تخریب می شود. طی 15 الی 85 سال بعد مشكلات كبدی مزمن از قبیل فیبروز و سرطان كبد را ایجاد می كند و از علائم آن می توان به تهوع و استفراغ، بی اشتهایی و كاهش وزن، زردی و یرقان اشاره كرد.

ایدز توسط گروهی از ویروس ها به نام HIV ایجاد می شود و باعث كاهش توانایی سیستم ایمنی بدن می گردد. این ویروس به دلیل شباهت به پادتن ها، از سیستم ایمنی بدن فرد میزبان در امان می ماند. سلول مورد هدف این ویروس لنفوسیت های T4 هستند. ویروس در سلول آلوده تكثیر می شود و باعث تورم غدد لنفاوی می گردد. بیماران مبتلا به این ویروس اغلب به شدت لاغر میشوند، زیرا دیواره روده آنها مواد غذایی را بطور كامل جذب نمی كند و عرق شبانه و احساس خستگی و التهاب بیضه ها از دیگر علائم این بیماری است. در مرحله بعد تعداد لنفوسیت های T4 به شدت كاهش یافته و در نهایت با كاهش توانایی سیستم ایمنی بدن، انواع بیماری های باكتریایی، ویروسی و انگلی می تواند فرد مبتلا شده به این ویروس را از پای درآورد.

نیدل استیک چیست؟

اقدامات لازم پس از وقوع نیدل استیك

  • محل آسیب دیده را با آب و صابون شستشو دهید.
  • كمك به خونروی(هرگز محل آسیب دیده را جهت قطع خون ریزی فشار ندهید)
  • گرفتن 4 الی 5 سی سی خون از فرد آسیب دیده و درخواست آزمایش های HIV ، HCV ، HBS
  • ارسال نمونه خون به آزمایشگاه و تاكید بر وقوع نیدل استیك به پرسنل بخش مربوطه
  • اطلاع به كارشناس بهداشت حرفه ای و در صورت عدم حضور وی اطلاع به سوپروایزر
  • پیگیری جواب آزمایش و اطلاع به فرد آسیب دیده(توسط كارشناس بهداشت حرفه ای)
  • انجام اقدامات و پی گیری لازم با توجه به نتیجه آزمایش

 

منابع

  • حسین زاهد نژاد-مجله شماره 98 -دوره 72 / آسیب نیدل استیك و عوامل مرتبط با آن در پرستاران
  • احمد قاسمی، الهام اعتماد، جعفر بشیری/ جراحت ناشی از نیدل استیك شدن-دانشگاه علوم پزشكی اردبیل-مجله بیماری های عفونی ایران
  • زیبنده احمدی، فریده یغمایی/ بررسی میزان آگاهی و عملكرد كاركنان خدماتی در بیمارستان لبافی نژاد-مجله دانشكده پرستاری 
  • فاطمه اقبالیان، علیرضا منصف/ بررسی میزان ابتلا به عفونت های پس از انتقال در كودكان تالاسمیك همدان-مجله علمی دانشگاه علوم پزشكی همدان