مقایسه تغییرات نمره درد

 مقایسه تغییرات نمره درد به دنبال تزریق اپیدورال متیل پردنیزولون در دو روش هدایت سی تی اسکن و هدایت با فلوروسکوپی در بیماران دچار هرنی دیسک لومبار

 دکتر احمد علیزاده، استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشكي رشت

مقدمه:

امروزه کمردرد به عنوان شایع ترین و پرهزینه ترین بیماری میانسالی شناخته شده است و به طور معمول 70% از افراد در طی بخشی از زندگی خود دچار این مشکل می شوند. البته بررسی ها حاکی از آن است که 40% کمردردها ناشی از هرنیاسیون دیسک بین مهره ای لومبار است. هرنیاسیون بخشی از پروسه دژنراتیو بوده و بدون استثنا در تمام افراد بالای 60 سال دیده می شود. درمان این بیماری به دو صورت جراحی و غیر جراحی می باشد. روشهای غیر جراحی شامل استراحت در بستر، مصرف خوراکی یا تزریق مسکن ها و استرویید ها و تزریق اپیدورال استرویید است. از انجایی که تزریق کور بدون هدایت تصویربرداری باعث ورود اشتباه سوزن در %30 موارد می شود یکی از انواع جدیدتر درمان در سال های اخیر درمان پری رادیکولار است که نیازمند هدایت تصویر برداری است. تزریق اپیدورال استرویید با هدایت تصویربرداری (سیتی اسکن و یا فلورروسکوپی) یک روش غیر جراحی شناخته شده در درماناین بیماری است. داروهای استروییدی مختلفی توسط محققان مختلف جهت تزریق پری رادیکولار و اپیدورال استفاده شده است که از جمله آنها دگزا متازون، بتامتازون، تریامسینولون و متیل پردینزولون را می توان نام برد. البته اگرچه مقالات متعدد هدایت سی تی اسکن را دقیق تر از فلوروسکوپی در تعیین اناتومی فضای اپیدورال مطرح نموده اند اما چنین اصلی تا کنون با هیچ روش آماری تعیین نشده است. با توجه به موارد فوق و با توجه به در دسترس بودن سی تی اسکن در اکثر مراکز تصویربرداری از جمله پورسینا بر ان شدیم تا در مطالعه ای واحد میانگین نمره درد قبل و بعد از تزریق پری رادیکولار متیل پردنیزولون را با هدایت سی تی اسکن و فلوروسکوپی در بیماران دچارهرنی دیسک لومبار مراجعه کننده به این مرکز مقایسه نماییم.

مواد و روشها:

مطالعه حاضر کار ازمایی بالینی بر روی 30 بیمار مبتلا به هرنیاسیون دیسک لومبار بر اساس یافته های MRI و معاینه بالینی در مراجعه کنندگان به بیمارستان پورسینای رشت است. این بیماران بر اساس روش هدایت تزریق اپیدورال به دو گروه 15 نفره تقسیم شدند. نمونه گیری به روش اسان بوده و و بیماران تحت تزریق 40 میلی گرم متیل پردنیزولون با استفاده از سوزن  اسپاینال شماره 22 قرار گرفتند. دو گروه بر اساس سن و جنس همسان سازی شدند. معیار خروج از مطالعه وجود عفونت لوکال در محل تزریق، انومالی مادرزادی در محل تزریق، حاملگی، وجود اختلالات خونریزی دهنده از قبیل هموفیلیو یا درمان با داروهای ضدانعقادی مثل وارفارین، جراحی قبلی دیسک کمر و سابقه واکنش به هر نوع تزریق قبلی بطوریکه نیازمند بستری شدن در بیمارستان بود. در هر دو گروه نمرات درد بر اساس VAS ( Visual Analogue Scale) قبل از تزریق اندازه گیری شده و بیماران نمره ای از صفر تا ده به شدت درد خود داده و یا از تصاویر پایین فرم تصویر نمایانگر شدت درد خود را انتخاب می نمودند و نتایج دو گروه با انالیز Paired T Test مقایسه گردید. سپس میانگین تغییرات نمره درد در دو گروه پس از تزریق نیز با انالیز Student T Test  مقایسه شد و داده ها در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.

نتایج:

نتایج مطالعه در گروه سی تی اسکن نشان داد که میانگین نمرات درد از 7.06±2.18 در قبل از تزریق به 2.26±1.79 در زمان پس از تزریق کاهش یافت که تفاوت معنی دار آماری مشاهده شد (P<0.0001). در گروه فلوروسکوپی نیز میانگین نمره درد در قبل از تزریق7.06± 2.34   بود در حالی که پس از تزریق به 2.53±2.03 کاهش یافت و ارتباط معنی داری بین این دو گروه مشاهده شد (P<0.0001). این در حالی بود که میانگین تغییر نمرات قبل و بعد از تزریق در گروه سیتی اسکن ± 1.56 4.80 و در گروه فلوروسکوپی 4.53± 1.55 بود. (P=0.643) که هیچ ارتباط معنی داری بین انها وجود نداشت وعارضه جانبی دیده نشد.

نتیجه گیری:

این مطالعه نشان داد که تزریق اپیدورال با هدایت رادیولوژی باعث کاهش معنی دار شدت درد، چه در گروه فلوروسکوپی و چه سی تی اسکن می شود و این موضوعی است که مطالعات قبلی هم به وضوح به آن رسیده اند. البته به نظر می رسد حجم نمونه بیشتر و با استفاده از SCALE های مختلف و متنوع و ارزیابی عوامل دیگر موثر بر پاسخ به درمان از جمله حاد یا مزمن بودن بیماری و علت زمینه ای کمر درد در کسب نتایج جامع تر مناسب باشد. البته اگرچه این مطالعه برتری آماری و قابل توجه سیتی اسکن را بر فلوروسکوپی به عنوان راهنمای تزریق اپیدورال استرویید ثابت نکرد، اهمیت بکارگیری هدایت رادیولوژی در راهنمایی صحیح و دقیق سوزن تزریق در فضای اپیدورال و اطراف ریشه عصبی و کاهش معنی دار شدت درد را در بیماران دچار هرنی دیسک ثبت و تایید کرد.

Visual Analogue Scale